TMMOB Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi tarafından 20-22 Kasım 2019 tarihlerinde gerçekleştirilecek olan Ölçümbilim Sempozyumu ve Sergisi, ölçümbilim ile ilgili; eğitim, sağlık, ticaret, gıda, kimya, makine, elektrik-elektronik ve çevre konularındaki izlenebilirlik, akreditasyon, ulusal ve uluslararası ilişkiler, teknik/ yasal düzenlemeler ve sektörel sorunların yanısıra, toplumun tüm katmanlarını ilgilendiren ölçümbilim konularının derinlemesine tartışılmasını sağlayacak bir platform oluşturacaktır.
Bu platformun yardımıyla, günümüz teknolojilerinin yanı sıra geleceğin teknolojilerinin de paylaşıldığı bir ortam kamuoyuna sunulacaktır. Bu sempozyumda, ölçümbiliminin temeli olan SI birimlerinin yeniden tanımlanması, gerçekleştirilmesi, kullanımının yaygınlaştırılması, izlenebilirliğin sağlanması, yeni ölçümbilim yaklaşımlarının ve akreditasyon konularının yanı sıra ölçümbilim ile ilgili standartların bilgilendirilmesi, Üniversite, Sanayi ve Ar-Ge kuruluşlarının ölçümbilimine ilgisinin artırılması amaçlanmaktadır.
Sempozyum sırasında yarım gün boyunca Takım Tezgahları Metrolojisi alanında bir çalıştay düzenlenecektir. Çalıştay’da aşağıda belirtilen konular üzerinde durulacaktır. Takım tezgahları kalibrasyonu, X-Y-Z hareketli tabla hassas ölçümleri, üniversal ölçüm cihazı kalibrasyonu, döner tabla/gimbal kalibrasyonu, gerçekleştiren veya yapmayı planlayan, cihazlarına lazer enkoder/interferometre entegre etmek isteyen katılımcılara faydası olacağını düşünüyoruz. Çalıştay konuları özgeçmişi ekte verilen Doç. Dr. Tanfer YANDAYAN tarafından sunulacaktır.
ÇALIŞTAY PROGRAMI
Takım Tezgahları Metrolojisi; Temel Kavramlar ve Takım Tezgahlarındaki Geometrik Hatalar
Takım Tezgahları Hatalarının Tespiti İçin Kullanılan Yöntemler
Lazer Interferometre İle Takım Tezgahları Kalibrasyonu
Mesafe Hataları Ölçümü İçin Yöntemler – Lazer Interferometre (Mesafe Optikleri)
Açısal Rotasyon Hataları (Pitch, Yaw, Roll) İçin Yöntemler – Lazer Interferometre Açı Optikleri, Otokolimatör ve Levelmetre
Yatay ve Dikey Yönde Doğrusallık – Lazer Interferometre (Doğrusallık Optikleri)
Kombine Ölçümler (Mesafe + Açısal Rotasyon + Doğrusallık) (Yeni Nesil Özel Optikler)
Eksen Hareketleri Arasındaki Diklik Ölçümleri (Penta Prizma İle Doğrusallık Optikleri Kullanımı)
Diagonal Mesafe Ölçümleri (X, Y, Z Eksenlerinin Aynı Anda Kullanımı)
Döner Tabla Açı Ölçümleri: CNC İşleme Merkezi (5 Eksen) veya Döner Tabla/Divizör
Poligon + Otokolimatör Uygulamaları
Referans Tabla + Interferometre Açı Optikleri Uygulamaları
CNC Tezgahlarda Dairesel Testler: Ballbar/Contisure-Ballbar Uygulamaları
Lazer İnterferometre ölçme sistemlerinin kullanımı sırasında yapılan hatalar, belirsizliği etkileyen parametreler, minimize edilmesi, kalibrasyona gönderilecek aksanlar ve periyotları: Lazer dalga boyu izlenebilirliği hakkında çıkan kararlar ve endüstride bilinmeyenler…
Üretici Firma Görüşleri ve Sunumları
Sonuç ve Tartışma: İhtiyaç ve Sorunların Görüşülmesi
Not: Metotlar, CNC Freze Tezgahı, CNC Torna Tezgahları, Döner Tabla entegre edilmiş 5 eksenli CNC işleme merkezleri, CMM cihazları örnekleri üzerinden anlatılacaktır. Anlatılanların X-Y-Z koordinat sistemine sahip tüm hareketli ünitelerde (örn. büyük lazer veya su jeti kesim üniteleri, eklemeli (3D Yazıcı) üretim üniteleri, özel ölçme tezgahları vb.) uygulama alanları bulunmaktadır.
Özgeçmiş:
Tanfer YANDAYAN, 1990 yılından bu yana takım tezgahları metrolojisi konularında çalışmaktadır. 1990-1996 yıllarında, İngiltere Manchester Üniversitesi (UMIST) Makine Mühendisliği bölümünde eğitimi sırasında Takım Tezgahlarının lazer interferometre ile kalibrasyonu konusunda eğitim almış, üniversite laboratuvar çalışmalarında, üniversite girişim firması CD Measurements NAMAS (şu an UKAS) akredite labaratuvarında ve sahada gerçek uygulamalarda bulunmuştur. Şu an yaygın olarak kullanılan Lazer İnterferometre ile mesafe, açı, geometrik hataların ölçümü, döner tabla kullanımı ve tasarımı, ballbar sisteminin geliştirilmesi için araştırma ve ürün geliştirme çalışmalarının yapıldığı üniversitenin (UMIST) metroloji laboratuvarında yüksek lisans ve doktora çalışmalarını yapmıştır. Türkiye’ye döndükten sonra, lazer interferometre uygulamaları ile ikinci seviye laboratuvarların ihtiyacına yönelik ölçüm cihazlarının kalibrasyonlarının yapılmasını gerçekleştirmiş ve bu alanda TÜBİTAK UME Boyutsal Laboratuvarının Türkiye’de ilk akredite kurum olarak yer almasını sağlamıştır. Lazer interferometre entegre edilmiş cihazlar tasarlamış ve imal etmiştir. 2000’li yıllardan bu yana ülke ihtiyaçları doğrultusunda, kritik devlet kurumları için, üretici firmalar ile birlikte lazer interferometreyle CMM ve CNC takım tezgah kalibrasyonları gerçekleştirmiştir. Daha yüksek hassasiyet talep edilen konularda (örn. nanometroloji uygulamaları) lazer interferometrelerin performansının araştırılması çalışmalarında bulunmuştur. Şu an özel cihazlara lazer interferometre/enkoder entegrasyonu, kompleks interferometre uygulamaları çalışmalarında bulunmaktadır. Ayrıca 2017 yılından beri Sabancı Üniversitesinde, bu konularda yüksek lisans dersi vermekte, Üretim Müh. Araştırma Laboratuvarında (MRL) laser interferometre ile CNC tezgah kalibrasyonu uygulamalarını dersin laboratuvar çalışması olarak gerçekleştirmektedir.